Bolesne miesiączki to problem zdrowotny, z którym mierzyć się musi nawet kilkadziesiąt procent kobiet. Objawy bólowe, którym towarzyszą nierzadko nudności, wymioty, rozdrażnienie i brak chęci do życia można jednak łagodzić, a w wielu przypadkach wyeliminować, poprzez skuteczne leczenie źródła dolegliwości. Warto więc zaznajomić się z najczęstszymi przyczynami bolesnych miesiączek.
Pierwotne bolesne miesiączkowanie (PBM)
Dolegliwość ta oznacza nic innego jak występowanie bolesnych skurczów podbrzusza tuż przed początkiem krwawienia, utrzymujących się 2-3 doby, którym nie towarzyszą żadne inne zmiany patologiczne. Problem ten dotyka nawet 40% miesiączkujących kobiet i występuje przeważnie u młodych pacjentek. Główną przyczyną PBM jest nadmiar prostaglandyn wydzielanych przez endometrium (błonę śluzową macicy) podczas krwawień. Prostaglandyny krążące w krwioobiegu odpowiedzialne są także za objawy towarzyszące, takie jak wymioty i bóle głowy. Leczenie obejmuje podawanie doustnych środków antykoncepcyjnych, które regulują równowagę hormonalną w organizmie kobiety. W łagodzeniu objawów bólowych o nasileniu łagodnym do umiarkowanego stosuje się z powodzeniem leki z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), np. tabletki lub granulat do sporządzania roztworu doustnego z deksketoprofenem. Jego zaletą jest to, że zaczyna działać szybko po przyjęciu i może być stosowany niezależnie od posiłku, także na czczo.
Endometrioza
Jest to choroba, w której błona śluzowa macicy (endometrium) jest obecna poza jej obrębem. Występuje u 6-10% kobiet, zaś jej przyczyny nie są w pełni poznane. Wiadomo, że występuje częściej u kobiet z endometriozą obecną w rodzinie, u osób z wadami rozwojowymi macicy, w przypadku wczesnego wystąpienia pierwszej miesiączki, a także u kobiet bezdzietnych. Poza bolesnymi krwawieniami, endometrioza powoduje też występowanie objawów ze strony układu pokarmowego, a także bóle kończyn dolnych i okolicy krzyżowej. Wystąpienie bolesnych miesiączek u kobiety, która wcześniej nie cierpiała podczas krwawienia wymaga diagnostyki ginekologicznej, gdyż wskazuje na możliwość wystąpienia endometriozy. Diagnostyka opiera się na badaniu ginekologicznym, ultrasonografii za pomocą sondy dopochwowej lub doodbytniczej, a także w niektórych przypadkach laparoskopii. Podstawą leczenia jest farmakoterapia. Stosowane są doustne tabletki antykoncepcyjne, a także inne leki wpływające na równowagę hormonalną. Podobnie jak w przypadku PBM dolegliwości bólowe można łagodzić za pomocą niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W niektórych przypadkach wskazana jest interwencja chirurgiczna.
Mięśniaki macicy
Są to łagodne nowotwory występujące u kobiet w wieku rozrodczym. W ciągu życia rozwijają się one u 25-40% kobiet. Rzadko występują pojedynczo i mają skłonność do nawracania. Niekiedy rosną powoli, zaś czasem już po 1-2 latach zaczynają wywoływać objawy: bolesne, obfite krwawienia miesiączkowe, ból przy stosunku, częste uczucie parcia na mocz, zaparcia i bóle kręgosłupa. Mięśniaki wykrywa się za pomocą histeroskopii – wykonywanej pod znieczuleniem optycznej ocenie macicy, a także w badaniach obrazowych takich jak tomografia komputerowa. Mięśniaki są przeważnie usuwane operacyjnie, choć pojawiły się także nieoperacyjne metody ograniczania ich wzrostu.
Inne wtórne przyczyny
Bolesne miesiączkowanie może być także wywołane przez inne przyczyny, takie jak wady rozwojowe macicy (np. tyłozgięcie), przewlekłe procesy zapalne, choroby tarczycy oraz polipy macicy.
Pamiętajmy, iż każda kobieta powinna regularnie uczęszczać do ginekologa. Jeżeli cierpimy z powodu bolesnej miesiączki, należy koniecznie poinformować o tym naszego lekarza podczas wizyty. Jest to nie tylko problem naszego komfortu – wiele przyczyn bolesnych miesiączek stanowi potencjalną przyczynę niepłodności albo nawet ryzyka onkologicznego. Warto zatem zadbać o wczesną diagnozę oraz wprowadzenie leczenia.
